ABI Testi Nedir?
ABI testi (Ankle-Brachial Index = Ayak bileği-Kol İndeksi), bacaklardaki kan dolaşımının durumunu değerlendirmek amacıyla yapılan bir testtir. Bacaklardaki damarlarda plak birikimi veya damar sertliği gibi durumlar oluşabilir. Damarların tıkanması ya da daralması kan akışının engellenmesine yol açar. Bu duruma periferik arter hastalığı denmektedir. ABI testi ise periferik arter hastalığının teşhisinde kullanılan yöntemlerden biridir.
ABI testinin bazı avantajları bulunmaktadır. Bu avantajlar şöyle sıralanabilir;
- Basit Uygulanabilirlik: ABI testi hastayı yormadan kolaylıkla yapılabilen bir testtir.
- Cerrahi Müdahale Gerekmemesi: Cerrahi bir müdahale ya da herhangi bir ilaç gerektirmeyen ABI testi, hasta için ağrısız ve rahat bir işlemdir.
- İşlem ve Test Sonuçlarına Ulaşım Süresinin Hızlı Olması: Hızlı bir şekilde yapılan ABI testinin sonuçlarına da hızlı şekilde ulaşılmaktadır. Böylece hastanın periferik arter hastalığına sahip olup olmadığı daha hızlı bir şekilde öğrenilir, hastalık teşhis edilirse gecikmeden tedavi süreci başlatılabilir.
- Düzenli ve Kolay Takip: ABI testi, periferik arter hastalığının şiddetinin düzenli olarak ölçülebilmesini ve sonuca göre yapılan tedavi planlarının güncellenmesini sağlar.
- Düşük Maliyet: ABI testi genellikle diğer yöntemlere göre daha düşük maliyetlidir.
ABI Testi Nasıl Yapılır?
Periferik arter hastalığının teşhisinde kullanılan ABI testi genellikle aşağıdaki adımları içerir:
- Hazırlık: Hastanın işlemden önce dinlenmesi ve rahat bir pozisyonda olması önemlidir. Hastalar testten önce genellikle 10 ile 15 dakika arası dinlendirilir. Hasta sırtüstü pozisyonda olacak şekilde muayene masasına yatırılır.
- Ölçümler: ABI cihazının manşonları kol ve ayak bileklerine bağlanır ve ölçümler alınır. Genellikle ölçüm işlemi kontrol edilerek tekrarlanabilir. Bu işlemle 10 dakika civarında sürer.
- Ölçülen Değerlerinin Kaydedilmesi: ABI cihazı kol ve bacaklardan alınan değerleri yapay zekayı kullanarak bazı oranlar verir ve bu oranların değerlendirilmesi doktor tarafından yapılır
- Elde Edilen Sonuçların Değerlendirilmesi: Elde edilen ABI değerlerinin hangi aralıkta olduğu bacaklardaki arterlerde daralma veya tıkanıklık olup olmadığını gösterebilir.
- 1,0 ile 1,4 arası: Hastanın periferik arter hastalığına sahip olmadığı, bacaklardaki arterlerin kan akışının normal olduğu anlaşılır.
- 1,4’ten yüksek: Arterlerde sertlik veya kireçlenme (medial kalsinozis) olabileceğini gösterebilir.
- 0,9 ile 1,0 arasında: Hastanın tam sınır aralığında olduğunu gösterir.
- 0,9 veya daha az: Periferik arter hastası olduğunuzu, arterlerde tıkanma veya daralma olduğunu gösterir.
- 0,4 ile 0,7 arasında: Periferik arter hastalığınızın orta şiddette olduğunu gösterir.
- 0,4’ten az: Periferik arter hastalığınızın yüksek şiddette olduğunu gösterir.
- Doktor Yorumu ve Tedavi Sürecinin Başlatılması: Elde edilen test sonuçlarına göre, periferik arter hastalığına sahip olup olmadığını doktorunuz tarafından değerlendirilir ve size uygun tedavi sürecine ya da ek tetkik gerekip gerekmediğine karar verilir.
ABI testi Amerika Birleşik Devletleri damar cerrahisi kılavuzlarında, periferik damar hastalığı teşhis ve takibinde ilk sırada kullanılan testtir. Kolay ulaşılabilir olması, hemen sonuç vermesi, kolay değerlendirilebilir olması, tarama testi olarak kullanılabilmesi avantajları arasında sayılabilir.
ABI Testi Ölçümü Kimlerde Kullanılmalıdır?
- 65 yaş üstü tüm bireyler
- Sigara içen 50 yaş üstü bireyler
- Şeker hastalığı olan bireyler
- Ailede damar tıkanıklığı hikayesi olan bireyler
- Hipertansiyonu olan bireyler
- Periferik arter hastalığı olup tedavi kontrolü yapılan bireyler
- Hiperlipidemisi olan bireyler
- Kronik böbrek hastalığı olan bireyler
- Sedanter yaşam sürdüren bireyler
- Obezite
ABI Testi Bozuk Çıkan Durumlarda Neler Yapılmalıdır?
- Sigara bırakılmalıdır
- Kan basıncı düzenlemesi, kolesterol seviyesi ve diyabet düzenlemesi yapılmalıdır.
- Fiziksel aktivite programına alınmalıdır.
- Sağlıklı bir beslenme programına başlanmalıdır.
- Kan akımını arttıracak ilaç tedavisine ve kan sulandırıcı tedaviye başlanmalıdır.
- Gerekirse anjiyoplasti veya cerrahi gibi damar kan akımını düzenleyici prosedürler uygulanmalıdır.
Periferik arter hastalığınız olup tedavi almakta iseniz, ya da yukarıda sayılan risk faktörleriniz var ise en azından bir kere ABI Testi ile damar sağlığınızın durumunu kontrol ettirmek için doktorunuza müracaat ediniz.
